analiza dziela sztuki - matura

Jak ćwiczyć analizę dzieła sztuki samodzielnie

Żeby dobrze zdać maturę z historii sztuki sama wiedza z epok niestety nie wystarczy. Jeśli mam być szczera, punkty, które zdobędziesz za rozwiązanie arkusza maturalnego tylko częściowo będą wynikać z twojej wiedzy teoretycznej. To góra połowa wszystkich punktów, a prawdopodobnie jeszcze mniej. Znacznie bardziej istotne jest zastosowanie zdobytych informacji w praktyce, czyli po prostu umiejętność wykonania prawidłowej analizy formalnej dzieła. Jak jednak nauczyć się analizy i ją regularnie ćwiczyć, gdy przygotowujesz się do matury samodzielnie i nie masz możliwości skorzystać z indywidualnej pomocy nauczycielki lub nauczyciela? Rzuć okiem na poniższe podpowiedzi i przetestuj moje propozycje.

.

1. Ucz się analizy równocześnie z przerabianiem materiału

Odkładanie nauki analizy dzieła na później w przekonaniu, że najpierw trzeba opanować wszystkie epoki i dobrze poznać dzieła z kanonu to jeden z największych błędów popełnianych przez osoby zdające historię sztuki. Wynika on zwykle z lęku przed podjęciem próby samodzielnej analizy, ponieważ zdecydowanie łatwiej biernie czytać lub słuchać analiz przedstawionych w materiałach, z których się uczysz.

Problem jednak w tym, że czekając na „odpowiedni moment” lub na to, by dar skutecznego analizowania dzieł spłynął na ciebie z nieba, odcinasz sobie drogę do zastania mistrzem wysoko punktowanej analizy maturalnej i tylko potęgujesz swój stres związany z tego typu zadaniami (a są one z roku na rok coraz bardziej rozbudowane i w nowej formule 2023 zajmują jeszcze więcej miejsca).

Co zrobić w tej sytuacji? Staraj się ćwiczyć na bieżąco i przy każdej okazji. Jeśli przerabiasz starożytny Egipt możesz wykonać kilka analiz po przerobieniu tego okresu w całości lub bezpośrednio po opanowaniu konkretnych jego części, np. wykonaj przynajmniej jedną analizę rzeźby po zapoznaniu się z zasadami kanonu egipskiego i przemianami w rzeźbie z tego kręgu kulturowego. Następnie przećwicz chociaż po jednej analizie architektury i malarstwa starożytnego Egiptu. W ten sposób po każdym okresie masz na koniec co najmniej trzy wykonane analizy z różnych dziedzin sztuki.

Oczywiście pierwsze analizy nie będą idealne, ale po kilku, kilkunastu podejściach zobaczysz różnicę i ich wykonywanie wejdzie ci w nawyk.

Kurs "Historia sztuki w pigułce"

Z kursem „Historia sztuki w pigułce” szybko opanujesz wiedzę niezbędną do Olimpiady Artystycznej i matury z historii sztuki.

2. Im więcej obserwujesz i przyswajasz, tym lepiej analizujesz

Umiejętność analizowania dzieła sztuki nie bierze się z powietrza. Ponadto, raczej trudno będzie ci ją nabyć z samego tylko czytania opracowań książkowych. Nawet jeśli są to opracowania dość obszerne, autorzy nie wykonują w nich typowo maturalnej analizy formalnej dzieła, za którą zdobywa się punkty, a raczej skupiają się na analizie treściowej, po którą w arkuszu sięgniesz przy pisaniu wypracowania jedynie jako uzupełnienie analizy formalnej.

Książki i opracowania ogólne, tzw. popularnonaukowe, są dobre dla uporządkowania wiedzy i ulokowania jej w kontekście historycznym, ale najlepszym sposobem na przyswojenie umiejętności analizy jest korzystanie – jeśli to możliwe od początku nauki – z materiałów przygotowanych specjalnie pod maturę z historii sztuki, w których analiza formalna i ikonograficzna zajmują kluczowe miejsce.

Właśnie z myślą, o tym powstał mój maturalny kurs wideo „Historia sztuki w pigułce”, gdzie wszystkie kluczowe dzieła, których znajomość jest niezbędna do matury, nie tylko zostały przedstawione w kontekście reprezentowanych przez nie epok i stylów, ale przede wszystkim dogłębnie przeanalizowane pod kątem ikonografii, formy, a także wzajemnych odniesień formalnych i treściowych oraz ich wpływu na rozwój historii sztuki. Na tej samej zasadzie, tylko w formie prezentacji do samodzielnej pracy, stworzyłam Vademecum „Matura z historii sztuki”. Jedne i drugie materiały zawierają po kilkaset analiz, dzięki którym nauczysz się, na co zwracać uwagę, gdy stajesz przed zadaniem wykonania takiej analizy samodzielnie.

Im więcej razy zobaczysz, jak analizuję kolejne dzieła z danej epoki, tym łatwiej przyjdzie ci wyłapanie kluczowych cech i wskazanie ich w danym dziele, a właśnie to jest celem tego rodzaju zadań w arkuszu maturalnym. Zadbaj więc o to, by materiały, z których się uczysz zawierały jak najwięcej analizy formalnej a nie tylko ogólnego opisu przemian w sztuce a wykształcenie umiejętności analizowania dzieł pójdzie ci znacznie lepiej i szybciej.

.

3. Zanim rzucisz się na głęboką wodę użyj pomocy dydaktycznych

Oczywiście nawet najlepszy kurs historii sztuki nie nauczy cię automatycznie analizy dzieła. Bez choćby minimalnego wysiłku z Twojej strony nie ma szans na sukces. Nawet jeśli w trakcie nauki przyswoisz dużo przykładów analizy najważniejsze, by jak najszybciej przejść do praktyki, ale na początku możesz wesprzeć się przygotowanymi przeze mnie materiałami, które poprowadzą cię za rękę przez cały proces.

Zacznij od pytań zebranych we wpisie „Analiza dzieła sztuki krok po kroku”, które pokażą ci, jak etap po etapie przeanalizować malarstwo (kompozycja, kolorystyka, światło i światłocień, ekspresja). Na pewno przyda ci się ten wpis i schemat analizy do pobrania. Stawiając pierwsze kroki w analizie obiektów z pozostałych dziedzin sięgaj po schematy dotyczące architektury i rzeźby tyle razy, ile tylko będziesz ich potrzebować. Wydrukuj je i zawsze miej pod ręką, gdy siadasz do wykonywania analizy. Gwarantuję, że z czasem odpowiednie pytania i cechy same zaczną przychodzić ci do głowy, gdy tylko popatrzysz na dzieło.

.

4. Ćwicz analizę porównawczą

Gdy już opanujesz analizowanie pojedynczych dzieł z różnych dziedzin sztuki i poczujesz się w tym w miarę pewnie warto zacząć ćwiczyć analizę porównawczą, która to powraca w arkuszach maturalnych i z roku na rok jest warta coraz więcej punktów. Wkrótce rozwinę temat analizy porównawczej w oddzielnym wpisie, ale póki co chcę cię uspokoić. Mimo, że ten rodzaj analizy może wydawać się bardziej skomplikowany w rzeczywistości bywa nawet łatwiejszy od analizowania dzieł oddzielnie, ponieważ między dwoma dziełami szybciej dostrzeżesz zarówno podobieństwa, jak i różnice formalne. Idąc tropem pytań zebranych w artykule podlinkowanym powyżej wystarczy, że będziesz stawiać to samo pytanie do obydwu dzieł jednocześnie a od razu wyłonią się ich cechy charakterystyczne, czasem bardzo skrajne a przez to jeszcze lepiej widoczne.

To sprawdzone sposoby, dzięki którym możesz ćwiczyć analizę dzieł samodzielnie. Dodatkowo, jeśli zdecydujesz się na naukę z moim kursem „Historia sztuki w pigułce” lub z Vademecum (może też nabyć je razem w atrakcyjnym cenowo pakiecie), wraz z materiałami do nauki dostaniesz kilkadziesiąt testów, w których spora część to zadania dotyczące analizy w węższym i szerszym zakresie, jak również analizy porównawczej. Do każdego z testów dołączone są odpowiedzi, dzięki którym zobaczysz, czy twoje analizy są poprawne. To doskonały sposób na samo-sprawdzenie swoich postępów.

HISTORIA SZTUKI MATURA VADEMECUM KOMPENDIUM REPETYTORIUM TESTY

Najważniejsze jednak, żebyś bez względu na to, jak i z jakich materiałów uczysz się do matury, pamiętał_a o tym, by nie zaniedbywać ćwiczenia analizy i nie zniechęcać się po pierwszych średnio udanych próbach. Nie znam nikogo komu maturalna analiza formalna wychodziłaby od razu bez najmniejszych problemów. Za to nieraz już widziałam, jak określenie „ćwiczenie czyni mistrza” sprawdza się w praktyce. Jeśli do tej pory nie wykonała_eś jeszcze ani jednej analizy samodzielnie wybierz dowolne dzieło z przerobionego przez ciebie okresu i spróbuj je przeanalizować już teraz. Do dzieła i powodzenia!