Zdajesz maturę w 2023 lub 2024 roku i chcesz wiedzieć, jak będzie wyglądał egzamin i co się zmieni? Dobrze trafiła/eś. W tym wpisie wyjaśnię wszystkie najważniejsze kwestie dotyczące zarówno formuły 2023, jak i 2015, ponieważ wciąż sporo osób pisze egzamin w jego starej wersji.

 

Czas trwania i forma arkusza maturalnego

Zacznijmy od podstaw, czyli od czasu trwania, punktacji i układu arkusza maturalnego z historii sztuki. Maturzyści piszący obie formuły mają 180 minut na wypełnienie arkusza, który składa się z dwóch części:

– część testowa, za którą można dostać 40 punktów,

– część pisemna – wypracowanie, za które można dostać 20 punktów.

Łącznie jest więc do zdobycia 60 punktów.

 

Informator dla formuły 2023 podaje, że w części testowej znajdzie się od 12 do 17 zadań, w tym „co najmniej cztery zadania polegające na analizie, analizie i interpretacji albo interpretacji dzieła sztuki lub tekstu źródłowego”. O ile nie jest to duża nowość, ponieważ zadania otwarte, skupiające się na analizie i interpretacji występują też w formule 2015, o tyle ich rola od tego roku wzrośnie, o czym więcej przeczytasz w dalszej części tekstu.

 

Formuła 2015 vs 2023 – co nie ulega zmianie

Oprócz formy arkusza egzaminacyjnego nie zmienia się też zakres sprawdzanych umiejętności. Każdy maturzysta, bez względu na zdawaną formułę musi posiadać wiedzę z epok artystycznych, czyli rozpoznawać style, znać kluczowe dzieła sztuki i potrafić osadzić je w kontekście. Powinien także potrafić przeanalizować dzieło sztuki pod względem formy, ikonografii i treści (interpretacja), oraz skonstruować dłuższą wypowiedź pisemną na jeden z dwóch podanych w arkuszu tematów. Te trzy umiejętności to klucz do zdania matury z historii sztuki.

A konkretnie, co trzeba wiedzieć do matury (w obu formułach)?

Aby dobrze zdać maturę z historii sztuki należy mieć widzę z następujących zakresów:

– periodyzacja i chronologia epok – umiejętność osadzenia danego zjawiska artystycznego w czasie i umiejscowienia go na osi czasu względem innych zjawisk to podstawa;

–  rozumienie kontekstów kulturowych i przemian w dziejach sztuki (konteksty historyczne, religijne, filozoficzne epok) – o roli i znaczeniu kontekstu przeczytasz tutaj

– rozpoznawanie dzieł plastycznych, ich cech stylowych oraz tematu (opis, analiza formalna, główne postaci, źródła i typy ikonograficzne) – więcej o pełnej analizie dzieła dowiesz się z tego wpisu a tutaj poczytasz o ikonografii

– znajomość i rozpoznawanie gatunków artystycznych w dziełach plastycznych, np. akt, pejzaż, portret, martwa natura – w tym wpisie znajdziesz je wszystkie!

– rozpoznawanie obiektów architektonicznych, analiza planów i układów przestrzennych, znajomość elementów konstrukcyjnych i detali architektonicznych – architektura to bardzo ważna część matury z historii sztuki; należy nie tylko rozpoznać budowlę, ale także umieć przeanalizować bryłę, fasadę, plan, niekiedy również wnętrze, w przypadku tych najsłynniejszych; ponadto trzeba potrafić rozpoznać założenie architektoniczne i/lub układ budowli i krótko wyjaśnić, na czym polega, zidentyfikować sklepienia, opisać artykulację ścian itd.

– rozpoznawanie i definiowanie technik artystycznych i dekoracyjnych – Fresk i mozaika nie mają przed tobą tajemnic? Super, jesteś na dobrej drodze! A co w kwestii technik graficznych, czy wiesz czym różni się drzeworyt od miedziorytu? Do matury obowiązują cię też techniki zdobnicze.

– znajomość funkcji dzieła sztuki

– znajomość i odpowiednie posługiwanie się terminologią historii sztuki – to szczególnie istotne przy analizie formalnej i wypracowaniu, ale terminy mogą się też pojawić w zadaniach testowych.

 

Jeśli to wszystko brzmi dla ciebie jak abstrakcja przede wszystkim nie wpadaj w panikę, bo:

a) da się to ogarnąć i

b) tak, nawet w kilka miesięcy. 🙂

 

Jeśli uczysz się do matury samodzielnie i szukasz materiałów przekrojowych, które pomogą ci szybko i naprawdę skutecznie opanować wszystkie wymienione aspekty matury zachęcam cię do zapoznania się z moim KURSEM ONLINE „HISTORIA SZTUKI W PIGUŁCE” (zawiera omówienie wszystkiego, co trzeba wiedzieć!) lub do skorzystania z VADEMECUM „MATURA Z HISTORII SZTUKI” złożonego z 50-ciu wygodnych w użytkowaniu prezentacji. Kurs i Vademecum są dostosowane do potrzeb osób zdających zarówno formułę 2015, jak i 2023.

 

Pojawia się jeszcze pytanie o to, co z datowaniem i muzeami. W formule 2015 raczej nie wystąpią się zadania z wymogiem dokładnego określenia wieku. Najczęściej w arkuszu będą pytać o styl lub kierunek. Natomiast w formule 2023 może paść pytanie o zadatowanie dzieła z dokładnością co do wieku.

W kwestii zbiorów muzealnych, formuła 2015 jest zwolniona z ich znajomości. Aneks do nowej formuły podaje, że wykreślono zadanie dotyczące muzeów i wiedza z tego zakresu również nie pojawia się w podanych wymaganiach egzaminacyjnych, co oznacza, że osoby zdające egzamin w tej formule w latach 2023 i 2024 nie mają również obowiązku przyporządkowywania dzieła do muzeum, w którym się znajduje.

Szczegółowe wymagania egzaminacyjne oraz zadania, które wykreślono z arkuszy w roku 2023 i 2024 znajdziesz w aneksach do informatora opublikowanych przez CKE. Aneks do formuły 2015 i aneks do formuły 2023.

 

Najważniejsze zmiany obowiązujące w formule 2023

Od razu zaznaczę, że zmiany nie są radykalne i tak naprawdę wszelkie informacje podane przez CKE są raczej zbiorem sugestii, co do kierunku zmian, a o tym jak ostatecznie będzie wyglądał arkusz przekonamy się w maju. Jednak z opublikowanych w aneksie wymagań egzaminacyjnych wynika, że od roku 2023 w arkuszu maturalnym z historii sztuki będzie:

– więcej analizy dzieła sztuki i pytań otwartych w części testowej – umiejętność rozpoznania stylu, podania cech formalnych i znajomość kontekstu epoki staje się jeszcze bardziej kluczowa niż do tej pory; ważne jest też, by dostrzegać zależności i różnice między dziełami z różnych kierunków, w arkuszach jest coraz więcej analizy porównawczej. UWAGA: ta tendencja nie jest nowa, w ostatnich latach na maturze część analityczna mocno się rozrosła, więc nawet jeśli piszesz starą formułę skup się na ćwiczeniu analizy formalnej i porównawczej!

– więcej pracy analitycznej z tekstem, czyli wielki powrót tekstów kultury do skomentowania – w arkuszu na pewno pojawi się fragment opracowania, monografii lub korespondencji artystów na podstawie, którego należy podać informacje odnośnie kierunku, o którym mowa, być może również scharakteryzować jego założenia lub cechy w kilku dłuższych zdaniach. Chodzi po prostu o włączenie myślenia analitycznego, rozumienia a nie tylko „odgadywania” dzieła i cech na podstawie reprodukcji. I tutaj uczulam po raz kolejny, że formuła 2015 też będzie miała takie zadanie, nawet jeśli w lekko okrojonej wersji.

– mała zmiana w punktowaniu wypracowania

 

Jak punktowane jest wypracowanie w formule 2023

W obydwu formułach za wypracowanie można zdobyć 20 punktów, ale rozkład punktów wygląda w ramach każdej z nich nieco inaczej. Spójrz na rozpiskę poniżej:

Nazewnictwo poszczególnych części trochę się zmieniło, ale są to te same kategorie. Jedyna istotna zmiana następuje w kwestii oceny treści. W formule 2015 można za nią uzyskać 13 punktów. W formule 2023 jest to 12 punktów, ponieważ jeden punkt dostajesz na wstępie za tzw. „spełnienie formalnych warunków polecenia”, czyli po prostu za zgodność twojego wypracowania z tematem. Co prawda Informator grzmi, że jeżeli w tym kryterium „przyznano 0 pkt, we wszystkich pozostałych kryteriach przyznaje się 0 pkt”, ale spokojnie! Aby spełnić to kryterium musisz w swojej pracy podać przynajmniej jeden dobry przykład dzieła do tematu i przynajmniej częściowo opisać podany w poleceniu problem.

Odwołam się do mocno uogólnionego, ale dobitnego przykładu: jeśli wybierzesz temat o martwej naturze a napiszesz wypracowanie o pejzażu z marszu dostajesz 0 punktów. Jeśli jednak chociaż jeden z akapitów twojej pracy będzie odnosił się do martwej natury już masz szansę na złapanie chociaż kilku punktów.

 

NAJWAŻNIEJSZA rzecz odnośnie zmian na maturze z historii sztuki

Ta część artykułu jest tak naprawdę kluczowa i chcę, aby najbardziej utkwiła ci w pamięci. To rada ode mnie. Jak pewnie zauważyła/eś, czytając tekst powyżej wielokrotnie podkreślałam, że zmiany są niewielkie i prawda jest taka, że nie powinny one znacząco wpłynąć na twoją naukę historii sztuki. O ile możesz przymknąć oko na zapamiętywanie muzeów, o tyle nie pomijaj części terminologii czy informacji dotyczących kontekstu tylko dlatego, że według aneksu wykreślono 5 zadań czy podpunktów w zadaniach w części testowej. To detale, a żeby napisać dobrą analizę dzieła w zadaniu otwartym i w wypracowaniu rozwinięta terminologia i szeroka wiedza o epokach są ci nadal niezbędne. Mówiąc wprost: jeśli chcesz zdać maturę z super wynikiem, osiągnąć ponad 70, 80 czy 90% nie ma drogi na skróty! Nie szukaj haczyków, które będą wymówką do „olania” jakiejś części materiału. Ucz się sumiennie i na tyle na ile możesz a gwarantuję, że to zaprocentuje (dosłownie!) w dniu egzaminu. I pamiętaj, że mój blog, moje kursy i Vademecum są po to, żeby ci w tej nauce pomóc i uczynić ją mniej straszną i przyjemniejszą.

.

.